این در حالی است که بیماری‌های دهان و دندان با بیماری‌های مختلفی همچون آلزایمر، دیابت، بیماری‌های قلبی، سرطان و مشکلات ناباروری ارتباط دارد.

از سوی دیگر آنچه این نگرانی‌ها را بیشتر می‌کند، هزینه‌های بالای دندانپزشکی برای مردم و مشکلات پیش روی دندانپزشکان است.

۲۳ فروردین مقارن با تصویب قانون سلامت دهان و دندان در مجلس شورای اسلامی با هدف توجه بیشتر به بهداشت دهان و دندان به عنوان روز دندانپزشک نام‌گذاری شده است. این مناسبت بهانه و فرصت مغتنمی است برای طرح دغدغه‌های حرفه‌ای دندانپزشکان و تأثیر آن بر سلامت مردم.

محرومیت مردم از دریافت خدمات دندانپزشکی با پوشش بیمه

رئیس هیئت مدیره جامعه دندانپزشکی ایران در گفت‌وگو با ما در خصوص حمایت‌های دولت از این حوزه می‌گوید: دولت تاکنون سرمایه‌گذاری جدی در بخش دندانپزشکی انجام نداده و فعالیت‌هایی که در حوزه بهداشت دهان و دندان داشته بسیار محدود بوده است به‌طوری که بسیاری از هموطنان ما از دریافت خدمات دندانپزشکی با پوشش بیمه محروم هستند و این بی‌توجهی به امور پیشگیری در سلامت دهان و دندان و در نهایت پوسیدگی دندان‌ها موجب از دست دادن دندان‌ها در جوانی شده، به طوری که در حال حاضر برخی از افراد جامعه با دارا بودن سن کمتر از ۴۰ سال تعداد قابل توجهی دندان کشیده و یا حتی دندان مصنوعی دارند.

علی تاجرنیا ادامه می‌دهد: ما در حوزه پزشکی بسیاری از خدمات و اعمال جراحی‌ای که هزینه‌های بالایی دارند را زیر پوشش بیمه‌ای قرار داده‌ایم، اما این بیمه‌ها در حوزه دندانپزشکی از کارایی و کارآمدی لازم برخوردار نیست و عملاً بخش عمده‌ای از هزینه‌های دندانپزشکی در بخش خصوصی و از جیب بیماران پرداخت می‌شود و متأسفانه دولت حمایت‌های لازم را از این بخش انجام نداده و خدمات دندانپزشکی در حوزه سلامت در حاشیه قرار گرفته است.

در کشور ما تنها بیمه‌ای که عملکرد قابل قبولی در حوزه دندانپزشکی دارد بیمه نیروهای مسلح است و سایر بیمه‌ها حمایت قابل قبولی ندارند مگر آنکه بیمار زیر پوشش بیمه تکمیلی گرانقیمتی باشد.

دندانپزشکی؛ غیرضروری و حاشیه‌ای!

به گفته رئیس هیئت مدیره جامعه دندانپزشکی ایران، نکته‌ای دیگر که در حوزه سلامت دهان و دندان دغدغه اساسی محسوب می‌شود بی‌توجهی مردم به پیشگیری از بیماری‌های دهان و دندان است و با اینکه مردم از هزینه‌های درمان دندانپزشکی گلایه دارند، متأسفانه در مراحل اولیه پوسیدگی دندان که با هزینه کمتری قابل درمان است، اقدام نمی‌کنند و این موجب افزایش بار مالی درمان و یا از دست دادن دندان‌هایشان می‌شود که عوارض بی‌شماری به لحاظ جسمی و حتی روحی و روانی به همراه دارد.

دکتر تاجرنیا می‌افزاید: در کشور ما دندانپزشکی جزو درمان‌های غیرضروری و حاشیه‌ای محسوب می‌شود و با اینکه از دست دادن دندان‌ها بر سلامت دستگاه گوارش، گردش خون، قلب و حتی بهداشت روانی افراد تأثیرگذار است، متأسفانه نه تنها شاهد حمایت‌های دولتی از این حوزه نیستیم، بلکه بیشتر مردم هم توجهی به حفظ و نگهداری دندان‌های خود ندارند. به عنوان نمونه اگر ناخن بیماری دچار عفونت شود و پزشک تشخیص دهد باید ناخنش کشیده شود، ممکن است بیمار به چند پزشک دیگر مراجعه کند تا شاید بتواند درمان دیگری را جایگزین و از کشیده شدن ناخن خود پیشگیری کند، اما متأسفانه در مورد دندان، اغلب بیماران این حساسیت را ندارند در حالی که اهمیت دندان در سلامت جسمی و روانی افراد از برخی اعضای دیگر به مراتب بیشتر است. این باور باید در سطوح مختلف از سیاست‌گذاران حوزه بهداشت و درمان تا بیمه‌ها و خود بیماران اصلاح شود چرا که تنها راه برون‌رفت از این معضل، افزایش سطح سواد سلامت در حوزه دهان و دندان و همچنین حمایت‌های دولتی و بیمه‌ای از خدمات دندانپزشکی است.

دندانپزشکی علاوه بر تخصص در حوزه پزشکی، هنر است

محمدرضا دستگاهدار؛ جراح دندانپزشک نیز نبود امنیت شغلی در حرفه دندانپزشکی را یکی از دغدغه‌های حرفه‌ای خود و همکارانش عنوان می‌کند و به ما می‌گوید: دندانپزشکی علاوه بر اینکه یک حرفه تخصصی در حوزه پزشکی است یک هنر محسوب می‌شود، با این حال شاغلان این حرفه در مقایسه با سایر تخصص‌های پزشکی امنیت شغلی ندارند.

وی می‌افزاید: اینکه اغلب مردم تصور می‌کنند دندانپزشکی یک حرفه لوکس و بی دردسر است کاملاً اشتباه است، چرا که اگر یک دندانپزشک بخواهد یک مطب خصوصی داشته باشد، باید سرمایه‌گذاری زیادی در این بخش انجام دهد که با شرایط امروز جامعه ما، توجیه اقتصادی ندارد. همچنین همه دندانپزشکان به لحاظ نوع شغل و ارتباطی که با بیماران دارند در معرض خطرات جسمی و مشکلات متعددی قرار دارند که شاید سایر تخصص‌های پزشکی از این خطرات مصون باشند؛ به طوری که دندانپزشکان علاوه بر مشکلات اسکلتی و عضلانی و سندرم درد گردنی که شایع‌ترین مشکل جسمی همه آن‌هاست، در معرض تابش اشعه ایکس (رادیوگرافی دندان که یکی از مهم‌ترین ابزارهای تشخیصی دندانپزشکان است) و همچنین ابتلا به بیماری‌های ویروسی و عفونی متعددی نیز قرار دارند که هر روز ممکن است تهدیدی برای سلامت آن‌ها باشد. به همین دلیل بیشتر دندانپزشکان پس از سن۵۰ سالگی توانایی و کارایی قبلی خود را ندارند، اما چون هیچ‌گونه حمایت اقتصادی و حتی یک بیمه معمولی هم ندارند، مجبورند به‌صورت روزمره و مداوم در حال طبابت باشند و به دلیل نگرانی از آینده شغلی و کسب درآمد به اجبار تا سنین بالا همچنان به کار خود ادامه دهند.

بی‌مهری وزارت بهداشت

محمدرضا دستگاهدار ادامه می‌دهد: در شرایط بحران کرونا نیز بی‌مهری نسبت به دندانپزشکان بیش از سایر رشته‌های پزشکی است، به طوری که وزارت بهداشت، دندانپزشکان را نیز طبق معمول مورد کم‌لطفی قرار داده و اولویت خاصی برای تزریق واکسن در نظر نگرفته است. در حالی که مدت زمانی‌که یک دندانپزشک با بیمار خود در ارتباط درمانی است به مراتب طولانی‌تر از سایر تخصص‌های پزشکی است. ضمن اینکه مراجعه بیماران به سایر متخصص‌ها با ماسک است، اما هنگام درمان دندانپزشکی، امکان هرگونه آلودگی و انتقال ویروس به دندانپزشک و پرسنل مطب وجود دارد.

دکتر دستگاهدار می‌افزاید: سیاست‌گذاران حوزه بهداشت و درمان همواره نسبت به متخصصان این حرفه، چه در بخش حمایت بیمه‌ای و چه در بخش تهیه مواد و وسایل مورد نیاز بی‌توجه بوده‌اند و با اینکه در زمان تحریم‌ها برخی از مواد مصرفی با ارز دولتی عرضه می‌شد، بسیار محدود بود و اکنون همان حمایت هم برداشته شده و در شرایط فعلی با توجه به بحران کرونا و قیمت وسایل و مواد مصرفی دندانپزشکی، سرپانگه داشتن مطب‌ها بسیار دشوار شده و بیشتر همکاران ترجیح می‌دهند در کلینیک‌های دولتی فعالیت داشته باشند و یا مطب‌های خود را تعطیل کنند؛ این با در نظر گرفتن زمان و هزینه‌ای که یک دندانپزشک صرف آموختن این تخصص کرده، تصمیم بسیار دشواری است، اما با توجه به شرایط موجود، گزینه دیگری هم برای انتخاب وجود ندارد، مگر آنکه وزارت بهداشت و سازمان‌های بیمه‌گر نگاه خود را به حرفه دندانپزشکی و اهمیت آن در حوزه سلامت تغییر دهند.

هزینه خدمات دندانپزشکی در ایران ارزان‌تر از سایر کشورهاست

سیامک شایان، مدیرمسئول ماهنامه نگین دندانپزشکی نیز در خصوص هزینه بالای خدمات دندانپزشکی که همواره مورد انتقاد بیماران است، می‌گوید: با توجه به اینکه انجام خدمات درمانی دندانپزشکی مبتنی بر استفاده از مواد و تجهیزات و همچنین استفاده از فناوری‌های گرانقیمت است، هزینه خدمات درمان دندانپزشکی گران تمام می‌شود. با این حال نرخ خدمات دندانپزشکی در ایران در مقایسه با سایر کشورها بسیار پایین است و شاهد آن اینکه بسیاری از ایرانیان ساکن کشورهای دیگر و توریست‌های سلامت کشورهای حوزه خلیج فارس برای دریافت خدمات دندانپزشکی به ایران سفر می‌کنند. اما نکته اینجاست مشکلات اقتصادی ناشی از تحریم‌ها موجب شده روز به روز توان مردم برای دریافت خدمات دندانپزشکی محدود شود و با توجه به فشار اقتصادی بالا، پیگیری‌های درمانی و به طور ویژه‌تر انجام درمان‌های دندانپزشکی از سبد خانوار حذف شده است.

وی با اشاره به اینکه در اغلب کشورهای دنیا بسیاری از خدمات دندانپزشکی جنبه درمانی دارد و زیرپوشش بیمه‌های درمانی است، می‌افزاید: متأسفانه در کشور ما این رویه متفاوت است و به دلیل اینکه سازمان‌های بیمه‌گر شرایط اقتصادی مناسبی ندارند ترجیح می‌دهند تا حد امکان هزینه‌های درمان دندانپزشکی را زیر پوشش قرار ندهند، به همین دلیل در حال حاضر بیش از ۹۰ درصد هزینه‌های درمان دندانپزشکی از جیب مردم است؛ درحالی که با اجرای طرح تحول نظام سلامت ادعا بر این بود در حوزه درمان دندان پرداختی از جیب بیمار کاهش یابد و سهم دولت دست‌کم به ۲۵ درصد برسد، اما نه تنها این اتفاق نیفتاد بلکه درحال حاضر سهم دولت از همان ۱۰ درصد هم کمتر شده. با این حال طی سال‌های گذشته با احتساب نرخ تورم موجود در اقتصاد کشور خدمات دندانپزشکی کمترین میزان (بین ۵ تا ۱۲ درصد) افزایش را داشته، درحالی که نرخ رسمی تورم ۳۵ درصد بوده است.

وی می‌گوید: با توجه به اینکه در بحران کرونا بسیاری از مطب‌های دندانپزشکی در سال گذشته تا ۶ ماه تعطیل و یا با محدودیت انجام خدمات درمانی مواجه بودند تا کنون هیچ گونه حمایتی از فعالان این حرفه در حوزه واکسیناسیون و یا تأمین تجهیزات و مواد مصرفی با ارز دولتی نشده است. در شرایط موجود، مشکلات دندانپزشکان جدا از مشکلات سایر اقشار جامعه نیست، اما ای کاش امکان برقراری تعادل بین هزینه‌ها و درآمد مردم وجود داشت تا می‌توانستند در زمان لازم از خدمات درمانی مناسب از جمله خدمات درمان دندانپزشکی بهره‌مند شوند.